(سبەی):
كتێبی خاكی دابڕێنراو كە لە نوسینی محەمەد رەئوفە، لێكۆڵینەوەیەكە و باس لە ناوچە دابڕێنراوەكان دەكات و بە پشت بەستن بە ئامار و داتا و نەخشە، مێژوی تەعریب و راگواستن و گۆڕینی دیمۆگرافی ناوچە كوردستانیەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم لەلایەن رژێمە یەك لەدوای یەكەكانی كوردستان دەخاتەڕو، تا دەگاتە راپەرینی بەهاری (1991) و دابەشبونی خاكی باشوری كوردستان بۆ دو ناوچە، بەشێكی سنوری ئیداری حكومەتی هەرێم و بەشەكەی تریش خاكی ژێر دەستی رژێمی بەعس تا (2003).
دواتریش بە وردی لایەنە كەم و كوڕییەكانی مادەی (58 و 140) دەخاتەڕو، كە كورد بەو مادەیە بەتەواوی خاكی باشوری كوردستانی بەسەر دوو ناوچەدا دابەشكرد ئەوانیش خاكی (سنوری ئیداری حكومەتی هەرێم و سنوری ناوچەی جێناكۆك) كە لە بڕگەی ( ا )ی مادەی (53)ی دەستوری كاتی عێراق بەرەسمی سنوری ئیداری هەرێمی كوردستان دیاری كرا كە تا (19) ی ئازاری (2003)، هەروەها روبەری گشتی باشوری كوردستان روبەرە گشتیەكەی(86269 كم2 ) دابەش بوە بەسەر سنوری ئیداری حكومەتی هەرێمی كوردستان كە روبەرەكەی (41939كم2 ) كە دەكاتە (48.6%) و سنوری (ناوچەی جێناكۆك) كە روبەرەكەی (44330 كم2 )، واتا لە (51.4%) كۆی خاكی باشوری كوردستان پێكدەهێنێت، كە ئەم ناوچەیەش لەدوای دەركەوتن و هاتنی داعش بۆ ناوچەكە لە 10/6/2014 و بەسەر سێ ناوچەدا دابەش بوە ئەوانیش (ناوچەی ژێر كۆنترۆڵی پێشمەرگە، ناوچەی ژێر دەستی سوپای عێراق، ناوچەی ژێر دەستی داعش).
پێشمەرگە توانی لە دوای هاتنی داعشەوە لە كۆی خاكی ناوچەی جێناكۆك ( 27200 )كم2 كۆنترۆڵ بكات و بە شێوەیەك یەك پارێزگاو (8) قەزاو (23) ناحیەی ئەو ناوچانەی كۆنترۆڵكرد كە ئەگەر بیتوانیایە وەك دیفاكتۆ مامەڵە لەگەڵ ئەو ناوچانەدا بكات گەڕانەوەی ئەو ناوچانە زۆر ئاسان بو بۆ سەر هەرێم، بەڵام لەدوای (16)ی ئۆكتۆبەری (2017) و هاتنی سوپای حەشدی شەعبی بۆ ناوچەكەو كۆنترۆڵكردنی ئەو ناوچانە كورد چارەنوسی تەواوی خاكی كوردستانی ناوچەی جێناكۆكی لەدەستدا كە (44330 كم2 ) واتا لە ( 51.4% )و (16) قەزاو (44) ناحیەو چەندین كێڵگەی نەوتی.
بۆیە لەدوای (16)ی ئۆكتۆبەرەوە ئیدی كورد چارەنوسی ئەو ناوچانەی بەتەواوی لێكردو تەنها دەبێت چاوی لە جێبەجێكردنی مادەی (140) بێت، بە جێبەجێكردنی ئەو مادەیەش لە ئێستادا كورد (60%) خاكی ناوچە جێناكۆكەكان لەدەستدەدا.
كتێبی خاكی كوردستان كە لە ئێستادا لە لە كتێبەخانەكاندایە، لەلایەن دەزگای بەدرخان بۆ توێژینەوەی رۆژنامەوانی و كلتور چاپكراوەو بڵاوكراوەتەوە .
