کامەران سوبحان
-١-
هەڤاڵ کوێستانی، شاعیر و پێشمەرگە. لە بیرەوەریی (ئەو ڕۆژانەی نیشتمان، هی هەموان بو) چیرۆکە شاراوەکانی ئەو ڕۆژانەمان بۆ دەگیڕێتەوە کە بە خۆی و سەرێکی پڕ لە خەون و خولیاوە، بە خۆی و خەیاڵدانێکی گەورە بۆ ئازادیی خاک و نەتەوەکەی، خۆی و یادەوەرییەکانی، لە شارەوە دەچێتە شاخ و دەبێتە پێشمەرگە. لەم بیرەوەرییانەدا، پێچەوانەی زۆر لە بیرەوەرییەکانی تری شۆڕشی کوردیی، هەردو دیوە تاریک وگەشەکانی شۆڕش (نادادپەوەریی، مل شکاندنی یەکتر، دیل کوشتن، هاوسەنگەر و برا کوشتن) و زۆر سیمای ناشیرینی تری ئەو ڕۆژانە، بە زمانێکی نەرم و پڕ لە ئیستاتیکا و بێ لایەنانە، بۆ خوێنەران دەگێڕێتەوە.! جیاوازیی ئەم یاداشتانە، لە یاداشت و بیرەوەرییە تەقلیدییەکانیتر، لە(زمانی گێڕانەوە، ئیستاتیکای وشەو چیرۆکەکانی رۆژانی ڕابردو، پانتایی خەیاڵ و یاریکردن لەگەڵ هۆش و یادەوەریی، بەستنەوەی ڕوداوە غەمگین و شاراوەکانی شۆڕشی پارتیزانی، دورکەوتنەوە لە ئەفسانەی خۆبە پاڵەوانکردن).
ئەمە جگە لەوەی چەندین چیرۆکی ئەڤینداریی و بابەتی دور لە سیاسەت و ژیان و بیرەوەریی لەگەڵ چەندین نوسەر و هونەرمەندی کورد دەنوسێتەوە، لەوانە(شێرکۆ بێکەس، مەزهەری خالقی، تایەر تۆفیق، لەتیف هەڵمەت، عەبدولخالق مەعروف، مەدحەت کاکەیی..هتد).
لەنزیکەوە هاوڕێیەتی و بەسەرهات و ململانێ و گرفتی سیاسی خۆی، لەگەڵ چەندین کەسایەتی سیاسیی ئەو ڕۆژگارە بە زمانێکی دراماتیکی و بەرز و نزمی تۆن و ڕیتم دەنوسێتەوە. بەتایبەتیش لەگەڵ(مام جەلال، نەوشیروان مستەفا، شەهید ئارام، ئازاد هەورامی، فەرەیدون عەبدولقادر، مەلا بەختیار، مەحمود عوسمان، ملازم عومەر). جۆرێک پرسیار و گومان دروست دەکات، خوێنەر هەستدەکات نوسیاریی ئەم بیرەوەرییانە، بە یەک ئاست لە هەمو ئەو کەسانەوە وەستاوە و لەژێر چەتری ئایدۆلۆژیا دەرباز بوەو هێندە خەمی نوسینەوەی ڕاستییەکانییەتی، ئەو ڕاستییانەی خۆی بینیویەتی، هێندە خەمی ئەوەی نەبوە کێ لێی زویر دەبێ و کێ ئەم ڕوداوانەی پیناخۆشە.!
زۆرێک لەو ڕوداو و چیرۆکانەش، بەهۆی کێشە ناوخۆییەکانی یەکێتی لەشاخ و ململانێی ئەو باڵانە لەگەڵ یەکتریی ڕویانداوە. کێشەی ڕادیۆ و دەزگای ناوەندی ڕاگەیاندن و یەکێتی نوسەرانی کورد و ئۆرگانەکانی تری یەکێتی . کێشەی ئاڵای شۆڕش و دەرهاویشتەکانی، پریشکی ئەو کێشەیە بۆ سەر کەسانی تر و بۆ ناوخۆیی یەکێتی.. هەمو ئەم ڕوداوانە، هەڤاڵ کوێستانی بە تام و چێژێکی تایبەتی نوسیویەتییەوە، بە جۆرێک خوێنەر وا هەست دەکات، ڕۆمانێکی مێژویی دەخوێنێتەوەو هەندێ جار سنورەکانی نێوان واقیع و خەیاڵ، تێکەڵ بە هۆشی خوێنەر دەبن، لە ساتێکدا خوێنەر لە دو شوێنی جیاوازە، شوێنێک ناوەڕاستی هەشتاکان لە بەری (مەرگە و خڕەی ناوزەنگ و قەرەداخ و یاخسەمەر و دەشتی کۆیە و هەولێر و هەکاریی) شوێنێک سەردەمی ئێستایە و لەم چرکەساتەی کە کتێبەکەی بەدەستەوەیە و ڕوداوەکان دەخوێنێتەوە.!
لەم بیرەوەرییانەدا، خەرمانێک وشەی نوێی کوردی، ئەوانەی لەسەر زمانی گوندنشینان لەو ڕۆژگارەدا بەکارهاتون، جارێکی تر و بە بەرگێکی ئیستاتیکاوە لەڕستەکانیدا لەدایکدەبنەوە. زۆرێک لەو دیمەن و بەسەرهاتانەی دەیگێڕێتەوە، کارەکتەری ناوچە جیاوازەکانی کوردستانی تێدایە، لە گێڕانەوەی هەر ڕوداوێک لەسەر زمانی هەر کەسێ، ئەو کەسە خۆی دەبێت بە گێڕەرەوەو روداوەکە بە زمانی ناوچە و دیالکێتی خۆی دەگێڕێتەوە، ئەمەش تایبەتمەندییەکی تری گێرانەوەی درامییانەی شانۆ و فیلمە سینەماییەکانە، کە سیناریست و دەرهێنەر کارەکتەرەکان ئازاد دەکەن، بە زمانی خۆیان گوزارشت لە ناخ و بیرکردنەوەکانی خۆیان بکەن. بۆ ئەم بیرەوەرییانەش، هێندەی تر چێژی گێڕانەوە زیاتر دەکات.
(شۆڕش وەک دین وایە، ناوێ بیری لێبکەیتۆ.. بیرت لێکردۆ بۆتناکرێ.. دوای ئەو هەموەی بەسەرمهات ئەگەر ئێسە یەکێ لێم بپرسێ، ئەتوانی وە دەرزی چیای زەردە کونکەی؟… بێ بیرکردنەوە پێی ئێژم: بەڵێ ئەتوانم.!(لا٤٣)
-٢-
هاڕمۆنییەتێک لە گێڕانەوەکەدا هەیە، کە زۆر جار تێکەڵە لە گێڕانەوەیەکی تەنزئامێز و گاڵتەجاڕیی و هەندێجار پێکەنیناویی. ئەم شێوازە لە گێڕانەوە بە گێڕانەوەی چیخۆفییانە ناو دەبرێت، بە زمانێکی تەنز، گوزارشت لە تاریکی و خەمەکانی مرۆڤ بکەیت. کوێستانی زۆر لەسەر ئەم ڕەهەندە، کاری کردوە، لەدوای دیمەنە تراژیدی و غەمگینەکاندا، دیمەنێکی گاڵتەئامیزی گێڕاوەتەوە، یان بە زمانێکی وا نوسراوەتەوە خوێنەر نەتوانێ لە روداوەکان دابڕێت.
ڕوداوی بیرەوەرییەکانی ئەم کتێبە، ژیانی پێشمەرگایەتی شاعیرێکە لە ١٩٧9-١٩٨5 گەرچی خۆی تا کۆتایی ساڵی ١٩٩٠ پێشمەرگە بوە، بەڵام بیرەوەرییەکانی تا ساڵی ١٩٨٥ لەم بەرگەدا نوسیوەتەوە.
کاتێ ئاڵای شۆڕش جیا دەبێتەوە، بەرپرسە باڵاکانی یەکێتی، گومانی ئەوەی لێدەکەن (ئاڵای شۆڕش)بێ. جارێ مام جەلال بانگی دەکات، نامەیەکی دەستوخەتی(مەلا بەختیار، شێخ عەلی، پشکۆ نەجمەدین)ی بەڕودا هەڵدەبڕێ، وەک ئەوەی سەری بیری نهێنییەکی گەورەی هەڵدابێتەوە، پەنجە دەخاتە سەر هەر سێ ئیمزاکان، ئەوەتا بە خەت و ئیمزای خۆیان دەڵێن:(بەرامبەر بە هەمو ئەو کارانەی دژ بە کۆمەڵە و یەکێتی کردومانە، خۆمان بە خائین دەزانین و پەشیمانین..!)
بە مام جەلال دەڵێم: تەنانەت ئەگەر خەت و ئیمزاش هى ئەوان بێ، مادام لە ژێر ئەشکەنجەو هەڕەشەى کوشتندا پێیانکراوە، هەم ئیعتبارى یاسایى نیەو هەمیش دژى ماف و ئازادییەکانى مرۆڤە.!
مام جەلال هەر ئەوەندە گوێی لەوشەی یاسایی و مافی مرۆڤ دەبێ، دەبێتە گەواڵە هەورێک لە هەڵچون و توڕەیی: (ئەتو یاسا و مافی مرۆڤ فێری من دەکەی؟! ئەتو لەوەتەی هەی ئاشی…هەمو ئەو شتانەش تا ئێستا نوسیوتن، هەر هەموی دژی یەکێتی و کۆمەڵە بون بە وتاری (ئاشبەتاڵمان بە ئاشبەتاڵ کرد)یشەوە.! من هیچ ناڵێم. هەر شتێکی تر بڵێم، قوڕەکە خەستر دەکەم. مام جەلال بە دەنگێکی زۆر بەرز دەڵێ: هەقی ئەوەت هەیە، هەر ئێستا بە قۆڵبەستراوی بتنێرمە کن هاوڕێ خائینەکانت… شوێنی تۆ لای ئەوانە، نەک بەری مەرگە.!) (لا-٤٠١)
من ئەگەرچى لە ناخمدا، دنیایەک لە هەڵوێستى پاکانەى مەلا بەختیار توڕەم، توڕەم لەوەى ئەو هەمو ئەندام و کادیر و پێشمەرگە دڵسۆزەى ئەم، بەناوى فکر و پرانسیپەوە، سەرگەردانى کردون، ئێستا بۆ ڕزگارکردنى کەوڵى خۆى، داوایان لێدەکا:(دان بە هەڵەکانى خۆیاندا بنێن و بگەڕێنەوە ناو ڕیزى پیشمەرگە و براکانیان لە یەکێتیدا).
(ئەمن پێمخۆشە گوێ لە ڕەخنەى ئەوانە بگرم کە ماستاو نازانن.) ئاى کە لەو شەوەى ساواندا، مام جەلال ئەمەى وت، چەند پێى دڵخۆش بوم. بەخۆمم دەگوت خودایە شوکر، هێشتا سیاسیەک ماوە ڕەخنەى پێ لەماستاو خۆشتربێ.!)
لە دیمەنێکی تردا، گفتوگۆیەکی خۆی و نەوشیروان مستەفا بەم شێوە دەگێڕێتەوە: (لە ئێوارەی دوەم ڕۆژی ڕادەستكردنی نامەكەمدا، نەوشیروان مستەفا دەبینم. بۆ كورتە پیاسەیەك، بانگم دەكاتە سەربانی بارەگای ناوەندی. لە باسی ڕاپۆرتەكەدا پێمدەڵێ كە فەرامۆشی كەم و سەری خۆمی پێوە نەیەشێنم. بایی جگەرە داگیرساندنێك دەوەستێ. دواتر دەچێتە سەر ئەو بابەتەی خۆی دەیەوێ قسەی لەسەر بكا. حەزدەكەم یەك ئامۆژگاریت بكەم: (تۆ شاعیری و ئێمە لەناو كۆمەڵەدا، تەنها یەك شاعیرمان هەیە، بەڵام دەیان كادری سیاسی و ڕێكخستنمان هەن. بەڕای من ئەكەی، تۆ هەر بەشاعیری بمێنەرەوە و هەقت بەسەر ناكۆكیەكانی بەینی ئێمەدا نەبێ. خۆت مەكە بەتەرەف لەگەڵ هیچ لایەكماندا. تۆ شاعیری هەمومان بە… ئەمە بۆ خۆت و بۆ كۆمەڵە و بۆ شۆڕشیش باشترە. من ئەمەت لە تەجرەبەی خۆمەوە پێئەڵێم. من ئەگەر وەختی خۆی ئەو بیركردنەوەیەی ئێستام هەبوایە، هەر خەریكی كاری ڕۆژنامەوانی و ئەدەبیات ئەبوم و توخنی سیاسەت نەئەكەوتم… ئەوە تازە بۆ من درەنگە، بەڵام بۆ تۆ هێشتا زوە.) من ئەوەم وەک ئامۆژگارییەکى زۆر بەسود وەرنەگرت. بۆیە زۆر بە متمانەیەکى بێماناوە گوتم:(ئەگەر من كاری سیاسەت نەكەم، بۆ بوم بە پێشمەرگە! خۆ ئەگەر لێرە هەر خەریكی شیعربم، ناوشارم باشتربو، لەوێ باشتر دەمتوانی پەرە بە توانای شیعریی خۆم بدەم.!)
ئەو رۆی و بەڵام من، زۆر درەنگ تێگەیشتم، ئەو ڕاست و من هەڵەبوم. مەبەست هەرچیەك بوبێ، دواجار من قازانجم لێدەكرد و ناكۆكی و ململانێكانی ناو كۆمەڵەش، ئەوەندە سیاسەتیان، لەبەرچاوان ڕەش نەدەكردم.(لا١٩٨-١٩٩)
لە پەڕەگرافێکی تردا سەبارەت بە کەسایەتی فەرەیدون عەبدولقادر، روداوێک بەشێوەی دیمەنی درامی فیلمێک دەگێڕێتەوە. (جارێک مام جەلال و شەهابى شیخ نورى، داوا لە باڵوێزی چین لە بەغدا دەكەن كە سەفەرێكی چینیان بۆ ڕێكخەن، تا چاویان بە(سەرۆك ماو) و سەركردایەتی پارتی كۆمۆنیستی چینی بكەوێ. ئەوان پەیمان دەدەن ئەو سەفەرەیان بۆ ڕێکخەن، مەرجیان ئەوەیە سەردانەکە زۆر نهێنی بێ و جگە لەو دو کەسە کەسی تر نەزانێ.! ئەمانیش پەیمان دەدەن، زۆر نهێنی بێت.! پاش ماوەیەک مام جەلال بەخەیاڵی وەرگرتنەوەی پاسەپۆرتی فیزا لێدراو، سەردانی سەفارەت دەكات. هەر کە مام جەلال دەگاتە سەفارەت، پێیدەڵێن:(لەبەرئەوەی ئێوە ئەهلی پاراستنی نهێنی نین و بەكەڵكی پەیوەندی ئێمە نایەن، لەم ساتەشەوە، وابزانن كە ئێوە نە ئێمەتان دیوە و نەهیچ پەیوەندیەكیش لە نێوانماندا ڕویداوە.!) مام جەلال پێداگری لەسەر هۆكاری ئەو مەسەلەیە دەكات، پێی دەڵێن كەسێك لە برادەرانى ئێوە بەناوى (فەرەیدون عەبدولقادر)ەوە هاتوە و خۆی وەك دامەزرێنەر و ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵە ناساندوە. داوای كردوە كە ڤیزا بخرێتە سەر پاسەپۆرتەكەی، ئەویش و ناویشی بخرێتە پاڵ دو ناوەكەی ترەوە بۆ ئەو سەفەرەی بەتەمان بۆ چینی بكەن.! مام جەلال، روداوێکى ترى هاوشێوەى لەسەر هەوڵى دروستکردنى پەیوەندى، لەگەڵ میسردا گێڕایەوە کە هەمان کاراکتەر، ئەویشى بەهەڵوەشانەوە داوە.!
مام جەلال، دەیویست لەو گێڕانەوەیدا بڵێ، ئەو زاتە کەخۆى بە بیرمەندى کۆمەڵەو ڕیشسپیى گروپى زیندانیش دەزانێ، کەسێکە هەڵپەهەڵپى زۆرە و زۆریش بە پەلەیە، لەوەى بەزویى بەخواستە شەخسیەکانى خۆى بگات.(لا٩٤-٩٥)
-3-
کەشی ئەم دیمەن و ڕوداوە سیاسییە توندو پڕ لە هەڵچونانە، بە زمانێکی وا نوسراوەتەوە، نەستی خوێنەر تێکەڵ بەڕوداوەکانی ئەو ڕۆژە دەکات، بەجۆرێک (کات) لای خوێنەر نامێنێ، لەچرکەساتێکی وەک ئێستادا کە کاتی ڕوداوەکان نزیکەی ٣٣ ساڵ تێپەڕیوە، بەڵام هاڕمۆنییەتی وشە و گێڕانەوەکەی، خوێنەر وا هەست دەکات ڕوداوەکانی لەم ڕۆژگارە و لەم چرکەساتەدایە کە کتێبەی تێدا دەخوێنێتەوە. یان نزیکی خۆی و روداوەکە، هێندەی نزیکی نێوان بینەر و ئەو شاشەیەیە کە سەیریی فیلمێکی مێژویی دەکات. گەر هۆش و یادەوەریی یارمەتی بدات، دەتوانێ دیمەنەکە بوەستێنێ و کەمێ لە ڕەنگ و وردەکاریی ئەو توندوتیژیی و توڕەبونە زیاتر وردبێتەوە.!
هەڤاڵ کوێستانی، بە وێنەی دیمەن و کەشی ڕوداوەکاندا ویستویەتی بەهەمان شێوەی شیعرەکانی، بیرەوەرییەکانیشی پڕ لە وێنەی ڕەنگاو رەنگ بن. جیاوازییەکەیان ئەوەیە، وێنەی بیرەوەرییەکان، جوڵاوتر و سینەمایی ترن.! ئەمەش درێژکراوەی ئەو شێوازە نوسینەی کە لە کۆتایی حەفتاکان کتێبی (ئافرەت و ژانی لەدایکبونێکی نوێ)ی پێ نوسی.
روداوی ناو بیرەوەرییەکان، بەیەک ڕیتم و هێڵ ناڕۆن، چەندێ باسی رەقی شاخ و توندوتیژیی و کوشتن و ململانێ پارتیزانیە توندەکان دەکات، هێندەش دیمەنی ئەڤینداریی و ناسکی دەنوسێتەوە:(چاوەکانی سەوز سەوز، لەسەوزایی گۆماویی ژێر سێبەری پەڵە داربییەکی چڕ سەوزترن. پێستێکی کاڵ و تەنک. لێوە ئاڵەکانی، لە چوزەوە ڕێواسی تازە لەبەفر دەرهاتوی لاپاڵی قەندیل دەچن. دەنگی ئەو لە هەمو مۆسیقایەک زیاتر چرای هەژان لە ناخمدا هەڵدەکا.!) ئەمە دیمەنی ساتی بینینی (کاڵێ)یە، ئەو ڕۆژگارەی پۆلێ پێشمەرگە دۆڵی شاوریان لێ ون دەبێ و لە (کوێستانی مەکێ) سەردەردێنن و دەچنە ڕەشماڵەکەی ماڵی کاڵێ، ئەو کیژە هەوارنشینەی دڵی ئەم پێشمەرگە و شاعیرەی ڕفاندوەو بەو شێوە ئیستاتیکییە ئەو دیمەنە دەگێڕێتەوە.(لا١٥٧)
لە ناسینی هەندێ کارەکتەریی نوسەر و هونەرمەنددا، هێندەی تر زمانی نوسینەکەی پڕ لە تام و چێژتر دەکات. بەجۆرێک هەریەک لەو نوسەر و هونەرمەندانە بە زمانی خۆیان و بە رەنگی خۆیان، لەم بیرەوەرییانەدا دەردەکەون و چیرۆکی ئەو ساتەوەختەیان لەگەڵ هەڤاڵ کوێستانی دەگێڕنەوە.
-4-
خالقی، ئێرانی بەجێهێشت و بوبە میوانی یەكێتی. بەتەمای سەفەری بەریتانیا بو….شەوانیش، دوای تەواوبونم، لە نوسینی وتار و شتەكانی دیكەی ڕۆژانە، دەهاتە ژورەكەم. زۆرتر گوێمان لە میوزیك دەگرت، یان باسی بەسەرهاتێك لە بەسەرهاتەكانی خۆی و ئێرانی دەكرد. بەرلەوەش سەفەری دەرەوە بكا، داوای نوسینی دو پارچە هۆنراوەی لێكردم بۆ ئەوەی بیانكاتە گۆرانی…ئەدرەسی لەندەنیشی دامێ، تا كەی نوسیمن بۆی ڕەوانەكەم. پڕ بەدڵ حەزم دەكرد، بەو دەنگە سازگارەی ئەو، گوێم لە هەست و سۆزە شیعریەكانی خۆم بێ، بەڵام وا ڕێكنەكەوت بیان نوسم… ڕەنگە هۆكارەکەشى ئەوەبێ كە من قەت شیعرم لەسەر داوا نەنوسیوە. هەر لە هەمان ژورداو ساڵێك دواتر، یەك لە فەرماندە سەربازییەكان، داوای لە شێركۆ بێكەس كرد، شیعرێكی لەسەر فڵانە داستان بۆ بنوسێ… ئەویش لە وەڵامدا وتی: “کاکە من خەیات نیم، شاعیرم.!
بەدەم نوسینی وتارێكەوە، گوێم لە گۆرانیەكانی خالقی گرتوە. دێتە ژورێ، هەر لەگەڵ بیستنی دەنگی خۆیدا دەڵێ: (بوەخشە، دەكرێ نەوارێكی تر بنێیتە بان زەبتەکە؟ بۆ كاك مەزهەر، مەگەر تۆ حەزت لە دەنگی خۆت نیە؟! مەسەلەكە خۆش هاتن نیە. ترسى ئەوەم هەس، ئێسا یەكێک لەو ڕەفیقانەى مەقەڕ، بێتە ناو و لە دڵ خۆیا بێژێ “تواشا تواشا، چەنێ ئاشق سەداى خۆیەسی.! (لا267)
لەبەشێکی تری گێڕانەوەدا، دوای نوسینەوەی دەیان دیمەنی سیاسی و پارتیزانیی، یاریی بە کات دەکات و دەمانگەڕێنێتەوە بۆ ساڵی ١٩٧٥ و چیرۆکێکی تەنزئامێزی خۆی و تایەر تۆفیقی هونەرمەند دەگێڕێتەوە.
(لە پۆلی شەشی ئامادەیی بوم، بۆ نوێكردنەوەی ساڵانەی ئۆتۆمبیلەكەمان، لە بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی هاتوچۆی هەولێربو. دەوام خەریكە بەرەو كۆتایی دەچێ. هەر ئەوەندەم ماوە پارەكە ڕادەستكەم و ساڵانەكە وەرگرمەوە. ژوری ژمێریار لە قاتی سەرەوەیە. بەڕاكردن بە قادرمەكاندا سەردەكەوم. دەرگای ژور دەكەمەوە، بەدیمەنی پشت مێزی مامۆستا تایەر تۆفیق، دنیایەك خۆشحاڵ دەبم. دوای سڵاوێكی گەرم و پیشاندانی ڕێزێكی زۆر، وەسڵی پارەدان و پارەكە دەخەمە سەر مێزەكەی بەردەمی: (دەوام نەمایە، بڕۆ سپەینێ وەرەوە. مامۆستا گیان، دەزانم زۆرماندوی، بەڵام من لە چوارقورنەوە هاتوم. زۆر مەمنون دەبم، ئەگەر پارەكەم لێوەرگری. با بۆ ئەو تۆزە ئیشە، ئیمشەو لە هەولێر نەمێنمەوە. پێم گوتی دەوام نەمایە. شەوێش لە هەولێرێ دەمێنیەوە، نامێنیەوە موشكیلەی خۆتە.! بە نائومێدی و بە دڵێكی شكاوەوە، دەسكی دەرگا دەسوڕێنم و دەمەوێ بچمە دەرێ. پیاوێكی كەڵەگەتی چوارشانەی جامانە بەسەر، خۆی بە ژورێدا دەكا. مامۆستا لەبەری هەڵدەستێ و فەرمو فەرموی دانیشتنی لێدەكا. كابرا وەسڵی پارە دانەكەی وەردەگرێ و دەچێتە دەرەوە.
بەو خەیاڵەوە، مادام ئیشی ئەوی كرد، ڕەنگە ئیشەكەی منیش بكا، دەگەڕێمەوە بەردەمی و بە ئەدەبەوە، پێی دەڵێم: مامۆستا گیان، بەڵكو ئیشەكەی منیش ڕاهی كەی و توشی مانەوەی شەو نەبم. چم پێ گۆتی؟ پێم نەگۆتی دەوام نەمایە؟ مامۆستا گیان، خۆ بۆ ئیشی ئەو بەڕێزەش دەوام نەمابو.! لەوە قسان زیاتر نەكەی. دەوام مایە نەمایە، مشكیلەی تو نیە، ئەو دۆستمە. دەوام هەبێ یان نەبێ لۆی دەكەم. لێرەش نەبێ، دەچمە مارێیان.) بەبێدەنگی ژورەكەى بە جێدەهێڵم. لە ترسی ئەوە نەبێ، بەیانی دوبارە ئیشم تێی دەكەوێتەوە، پێی دەڵێم: شەرت بێ قەت جارێكی تر گوێ لە گۆرانیەكانت نەگرمەوە.! (لا 262)
