بورهان ساڵح
سەرکردایەتی بەناو سیاسی کوردستان بەهۆی شکستە یەک لە دوای یەکەکانیاوە ئیمڕۆ لە دۆخێکدایە کە هی ئەوە نیە هیج کەسێک ئیرەییان پێببات، ئەگەر لەڕوی دڵسۆزیمەوە نەبوایە بەرامبەر لێپرسینەوە دەرهەق ئەو تاوانانەی کردویانە. دەموت شایانی بەزەییشن، بەڵام با سۆز و کاریگەریە کۆمەڵایەتیەکان بخەینە لاوە و مەنتیقیانە لەکێشەکان بڕوانین و بەڕابوردویاندا بجینەوە، رابوردویەکی دوریش نا وەک خۆیان دەڵێن لە قۆناغی ساوایی دەسەڵاتەکەیانەوە کە تا ئێستاش هەر ساوایە و هەرزە عەقڵە.
دەسەڵاتێک لە ماوەی بیست و شەش ساڵدا بەرهەمەکەی شەڕی ناوخۆ و قۆرخکاری دەسەڵات و پەلکێشی سوپای داگیرکەر بۆ سەر یەکتری سەرکوتکردنی دەنگە ئازادەکان و لاساری سیاسی و گوێنەگرتن لە شەقام و دڵسۆزانی گەل، ناڕونی لە داهات و نادادی لە دابەشکردن و سەدان ئاکار و رەفتاری ناشیرین و نابەرپرس هەرزە عەقڵانە، بەلامەوە سەیرە چاوەڕێی سەرکەوتن یان ئەنجامی باشتریان لیبکرێت. ئەگەر ئەمانە وەک بەد مەستێک یان ئاڵودەیەکی قومار زیانیان تەنیا بۆ خۆیان هەبوایە، گەرچی لێکدانەوە دەرونیەکان ئەوەیان رونکردۆتەوە تەنانەت ئەمانەش تائاستێکی دیاریکراو زیانەکانیان بە خۆیانەوە سنوردارە و زۆر جار پەرژینی نەریت و ئەخلاقیش تیدەپەڕێنن، ئەوا دەکرا تا رادەیەک پشتگوێ بخرانایە یان لەبەر سنورداری زیانەکان جارجارە بە دڵفراوانی لێیان ببەخشرایە.
ئەمانە نە بەدمەست نە ئاڵودەی قومارن بەکورتی و کوردی ناپاک و سیاسی بێ ئەدەب و بێ پرنسیپن، لەبەر ئەوەی کە تائێستا سنوریان بۆ دیارینەکرابو بەئارەزوی خۆیان جڵەوی سەرکێسێان راکێشاو جگە لە سەدان هەڵە و شکستی رابوردویان ئەم شکستە گەورەیەشیان تۆمارکرد، شکستێک کە بەری زیاد لە سەد ساڵ خوێن و خەبات و خەونی هەمو گەلیان بەفیڕۆدا خاکێکی فراوانی نیشتیامانیان بەڕێکەوتنی ژێربەژیر و ناڕون وەک گرێبەستی نەوت و بازرگانیەکانیان تاریک وەک مێژویان رەش وەک رێکەوتنە نەهێنیەکانیان. لەجیاتی دەست لەکار کێشانەوە و داننان بە هەڵە و بێتواناییان بۆ چەواشەکردنی رای گستی وەک هەمو جارێک بەربونەتە تەخوین کردنی یەکتر و گێلاندنی کۆیلە و دەربارەکانیان دەیانەوێت لەم رێگەوە و بە قەوانە سواوەکانیان باری لاری خۆیان راست بکەنەوە.
من لام وایە ئەمجارە شەمەندەفەرەکەیان رۆشت و فریا نەکەوتن خۆیانی پێدا هەڵواسن زەلیل و ملکەچ چاوەڕوانی دەریچەیەکن، بۆ دۆزینەوەی ئەو دەریچەیە رابوردویان دڵنیامان دەکات کە ئامادەن هەمو باجێک بە دۆزی رەوای گەلەکەمان بدەن، بەڵام بەخۆیان نا بەڵکو لەپێناو مانەوەی خۆیاندا، بۆ رێگریکردن لەوەی جارێکی تر هەمو بەرژەوەندیە گشتیەکان بکەن بە پەیژە و پیایدا سەربکەون یان بەدارشەق تا دەکەونەوە سەرپێی خۆیان چی بکرێت باشە؟
بە بۆچونی من تەنیا هەناسەیەک کە ئێستا لە سیە گەنیوەکەیاندا مابێت هەوای فیشاڵی نەتەوایەتیە کە دە بێت ئەو هەناسەیەیان لێببڕین و بە ئاشکرا کردنی روی راستەقینەیان و کەنار خستنیان هەنگاوی یەکەم دەست پێدەکات. لەبەرامبەر ئەو بەرەیەی ئەواندا ئەوەی زۆر شەرمەزارانە ناویان لێناوە جاش عێراق و دەیانەوێت بیکەن بە بەدیلی هەمو دەزگا شەرعیەکانی هەرێم بەرەیەکی نیشتیمانی لە ئۆپۆزسیۆن و دەنگە ناڕازی و پەرش وبڵاوەکان پێکبهێنرێت و بەبێ هیچ سڵەمینەوەو ئازایانە لەبەردەم رای گشتی کوردستان و ناوچە و نێودەوڵەتیشدا خۆیان وەک بەدیلی ئەوان بناسێنن و دەستبەکار ببن، رێگەی هەستانەوە و وەرگرتنی هەناسەی وزە بەخشیان لێبگرن و چەک و ئابوری و دەسەڵاتیان دابماڵن و روتیان بکەنەوە، ئاماژەکانی سیاسەتی ناوچەکە و هەڵسوکەوتی دۆست و نەیارەکایش پێمان دەڵێن کە قەناعەتێک دروست بوە گۆڕین و لەکارخستنی ئەو دەسەڵات و عەقڵیەتە کاتی هاتوە کەس حسابی تورێکی قوڕاویان بۆ ناکات.
ئەرکی ئەو بەرەیە زەق کردنەوەی شکست و هەڵە سیاسیەکانیان بێت و کۆدەنگیەکی جەماوەری بسازێنرێ کە ئەمانە لە ساحەی سیاسەت دوربخرێنەوە پێش ئەوەی کارەساتی تر بخوڵقێنن. هەڵبەتە ئەو بەرەی گەلەش هەمو ئەرک و چالاکیەکانی سنوردار و لە چوارچێوەی دەستورو عورفە باو و نێودەوڵەتیەکاندا بێت و نەبێتەوە جێگرەوەی دام و دەزگا شەرعیەکان، بەڵکو لە پێناو خستنەوەگەڕیاندا بێت، لەماوەیەکی کەمدا پۆستی داتاشراو و زیادە و سەرچاوەی هەمو نەهامەتیەکانی گەلەکەمان کە پۆستی بەناو سەرۆکی هەرێمە لە دەستوردا دەربهێنرێت و لەبیر مێژوش ببرێتەوە، هەروەها حکومەتی هەرێم هەڵبوەشێنرێتەوە، لەماوەیەکی کورتدا حکومەتێکی رزگاری نیشتیمانی پێکبهێنرێت بێ بەشدارکردنی ئەوان، چونکە بجوکترین دەسەڵاتیان هەبێت هەوڵی خۆگرتنەوە و سات و سەودای ژێربەژیر دەبن، هەنگاوێکی تر بۆ کەنارخستنی ئەمانە و زەمینە خۆشکردن بۆ هەڵکێشانی دوا هەنسەیان ئەوەیە کە هەوڵ بدرێت لەگەڵ هەمو کادیر و ئەندامە دڵسۆزەکانی نیوڕیزەکانیان کە لەنیەت پاکیەوە خزمەتیان کردوە ڕابکێشرێنە بەرەی گەل یان هەرهیچ نەبێت بێلایەن بکرێن و لێیان دوربخرێنەوە .
لە کۆتاییدا داوا لەهەموو لایەنەکانی دەرەوەی ئەنجومەنی قیادەی ثورە دەکەم، بەتایبەتی گۆڕان و کۆمەڵی ئیسلامی و بەرەی دیموکراسی، باوی دەرکردنی بەیانی شەرمنانە نەماوە، کاتی بڕیا و کردارە و دواکەوتنی هەر خولەکێک دەرفەتێک بەوان دەدا بۆ هەستانەوە و ئێوەش پەلکێشی لێپرسنەوە دەکات، خەڵک ئامادەیی تێدایە پێویستیان بەڕابەرایەتیە پێشیان بکەون و لەنیوەی رێ جێیان مەهێڵن سەرچاوەی هێز و مانەوەتان جەماوەرە، جەماوەریش پێویستی بە پێشەنگی بوێر هەیە.
