پێشڕەو بابەشێخ
باشوری کوردستان وەک بەشێکی رزگاربو لەژێر دەستەیی یەکێک لەو چوار وڵاتەی کوردستانیان بەسەر دابەشکراوە، وەک پارچەیەکی ئازاد، بە بەراورد بە پارچە کانی تری کوردستان، وەک شێوازێک لە حوکمڕانی سەربەخۆ جیا لە حوکمی ژێر دەستەیی بێگانە لە چاو هەر پارچەیەک لە باکور و رۆژهەڵات و رۆژئاوا، جێگای ئومێد و مایەی دڵخۆشی بو بۆ هەر تاکێکی کورد لە ناوخۆ و دەرەوەی کوردستانی گەورە. دۆستانی کوردیش پێیانوابو ماندوبون و هەوڵ و پاڵپشتیەکانیان بۆ گەلێکی ستەمدیدە جێگای خۆی گرتوە.
دڵخۆشبون بۆ رزگاری نیشتمانی و نەتەوەیی نەگەیشت بە مەنزڵ و تا کۆتایی نەبو، چونکە نەبو بە مایەی دڵخۆشی و ئەنجامدار نەبو، بەهۆی شێوازی فەرمانڕەوایی و حوکمداری هەم بۆ خودی تاکی کورد و هەم بۆ خودی دۆستانی کورد.
گەڕانەوەیەک بۆ سەرەتای نەوەدەکان پیشانمان دەدات ئەوانەی بەناوی شۆڕش و خەباتەوە پێیان وابو پێشەوایەتی دەکەن هەر زو کەوتنە خۆ خۆری و دابەشکاری لە پۆست و دەسەڵات و دابەشکاری لە داهات و سەروەتی نەتەوەیی بەسەر خۆیان و بنەماڵە و نزیکەکان و حیزبەکانیان.
مێژوی دور و نزیکی ئەوان سەلمێنەری ئەوەیە ئەوان پیاوی دەوڵەتداری و بنیادنانی دەوڵەت و خەمخۆری داهاتوی نەتەوە نەبون، ئەوەندەی پیاوی شکاندنی تاکی کوردو دەستبەسەردا گرتنی بنکەیەکی گومرگی و دابەشکردنی دەروازەیەکی سنوری بون
نەهامەتیەکان رەنگدانەوەی ناسیاسی و خێڵەکی بونیانە، سیاسی و سەرکردەی میلەت کار بۆ بنیاد نانی سەرخان و ژێر خانی ئابوری دەکات، ئەمان بونە هۆکار بۆ تێکدانی ژێرخانی ئابوری. لەشەڕی ناوخۆدا تاکە شت کە بەکاریان نەهێنا چەکی کۆمەڵکوژ بو، بەهۆکاری ئەوەی خاوەنی ئەم جۆرە چەکە نەبون، نەک لەبەر هیچی تر .کەپک و گرد و گوندیان لەیەکتر پاک دەکردەوە و دەستی سوپای دوژمنیان بۆ شارەکان رادەکێشا.
سیاسەتی دوژمنکارانەیان لە نێوان برا بۆ برا و باوک بۆ کوڕ و شار بۆ شار لە نێو کۆمەڵگای کوردی بڵاو دەکردەوە و پەیڕەو دەکرد، بەرامبەر بە دوژمنانی کوردیش گیانی هاوکاری و دەست لەسەر سینگ و گوێڕایەڵی و بچوکتر کردنەوەی خۆیان و بەگەورەتر نیشاندانی داگیرکەرانی کورد سیاسەتی رۆژانەی ئەوان بو.
سیاسی کاربۆ دورکەوتنەوە لە کێشەو ململانێی دۆڕاو دەکات نەک میوانداری کێشە .ئاخر ئەوان چی لە سیاسەت و دەوڵەتداری دەزانن؟ لە ململانێی سونە و شیعە سیاسەتێکی حەکیمانەیان نەکرد و سودیان لێ وەرنەگرت، جگە لە خانە خوێیەکی باش بۆ کاتی لێقەومانیان. لایەک شەڕی سونە بەهی خۆی و لاکەی تر شەڕی شیعە بەهی خۆی دەزانێت.
ئەوان هیچ نین جگە لە خاوەنی دیوەخان و بیر کردنەوەی سەقەتی خێڵایەتی. ئەوان دوربین نەبون جگە لە بینینی چەند مەترێک لە روناکایی بەردەمی خۆیان.
نمونەیەک کە شایستەی هەڵوەستە لەسەر کردنە:
کاتێک تاریق هاشمی لە ئەنجامی ململانێی مەزهەبی و سیاسی و عەشایەری دەبێت بە یەکێک لە تۆمەتبارانی کاری تیرۆرستی و هەڕەشە بۆ سەر ئەمنیەتی عێراق و بەپێی یاسا کارپێکراوەکانی عێراق بەدەرچو لە یاسا دادەنرێت و داواکراوی یاسایە، هەرێم و پایتەختی هەرێمی کوردستان دەبێت بە پارێزراو ترین شوێن بۆ ئەو. دەسەڵات بەدەستانی هەرێم دەبن بە باشترین پارێزەرو بەرگریکاری یەکێک لە داواکراوانی یاسا و شیعەی باڵا دەست لە حوکمڕانی عێراق. کە باوەڕم وایە بە یەکێک لە هۆکارە گرنگەکانی تێکچونی پەیوەندیەکانی نێوان دەسەڵاتدارانی هەرێم و دەسەڵات بەدەستە شیعەکانی عێراق دادەنرێت. دواتریش توندبونی ململانێکان و نەهامەتیەکان سەریانهەڵدا. لەلایەک دێیت کەسێکی تۆمەتبار بە تیرۆر داڵدە دەدەیت، کە خۆی لە خۆیدا دژایەتی یاسا و لەدواجاریشدا دژایەتی شیعەی لێ دەکەوێتەوە. لە لایەکی تر دەبیت بە پردێک لە نێوان تورکیاو سونەی لەدەسەڵات لابراوی عێراق و دەبیت بە بەشێک لە ململانێیە جەمسەریەکان.
پیاوی دەوڵەتمەدار هەوڵی دابینکردنی خۆشگوزەرانی بۆ هاوڵاتیانی دەدات، نەک نابوتکردن و برسیکردنی، هەوڵی دابینکردنی ئارامی و ئاسایش دەدات نەک تێکدانی ئاسایشی نەتەوەیی. ئەوەی لە 27 ساڵ حوکمڕانی کوردی دیومانە هیچ نیە جگە لە حوکمداریەک و سیاسەتێکی رۆژانەیی، دور لە بیرکردنەوە و بەرنامەی ستراتیجی دورمەودای ئامانجدار.
پشتیوانیکردنی سەرۆک هۆزو خێڵە عەرەبە سونیەکان لە کاتی دروستبون و دواتریش هێرشەکانی رێکخراوی تیرۆرستی داعش یەکێکە لەو هەڵە گەورانەی دەسەڵاتدارانی هەرێمی توش هات، لە کاتێکدا یەک لە خوێندنەوەکان بۆ دروستبونی ئەم رێکخراوە تیرۆرستیە، بریتی بو لە ناساندنی ئەم رێکخراوە وەک نوێنەرایەتیکردنی عەرەبی سوننەی عێراق. میوانداریکردنی سەرۆک هۆز و کەسایەتیە سونەکان لەوکات و ساتەدا هیچ نەبو جگە لە نەخوێندنەوەی روداوەکان و دوربینی داهاتو. یەکەم رۆژی دەستبەسەرداگرتنی داعش بەسەر شاری موسڵ و گواستنەوەی هەواڵی داگیرکاریەکە، وەک رزگارکردن لە ژێر دەستی حوکمڕانی نوری مالیکی و وەرگرتنی لێدوانی وتەبێژی داعش لە یەکێک لە کەناڵە حزبیەکانیان، نادوربینی سیاسی و ناشارەزایی سیاسی نەبێت هیچی تر ناگەیەنێت.
باوەڕبەخۆبونێکی لە خۆباییانە و خۆ لێگۆڕان، هیچ کات پیاوی سیاسی بەرەو سەرکەوتن نابات، شەڕی داعش و پێکهێنانی بەرەی هاوپەیمانی دژی داعش هۆکارێک بو سەرکردایەتی دەسەڵات بەدەستانی کورد دەکرا بە دەرفەتێکی زێڕین بیقۆزنەوە و بەکاری بێنن، پاڵپشتی و سەردانی سەرۆک و وەفدە حکومی و سەربازیەکانی ئەمەریکاو وڵاتانی ئەوروپی، بە پشتیوانیکردن لە شەخس و دەسەڵاتێک سەیر کرا نەک وەک ئەوەی هۆکاری سەردانەکان سەربازین نەک سیاسی. کاتێک سەرۆکی وڵاتێکی ئەوروپی سەردانی هەرێمی دەکرد، سەردانی بەرەی جەنگی دەکرد لە هەرێمی کوردستان نەک سەردانێکی دبلۆماسی. ئەمانە جۆرێک لە باوەڕ بەخۆبونی دروستکرد بێ ئەوەی کاریان لەسەر کرابێت، باوەڕ بە خۆبونێک هاوشێوەی هۆکارەکانی کەوتنی ناپلیۆن بە هۆکارە خودیەکانی نەک هیچی تر، دواجار دەرکەوت هۆکاری سەردانەکان شەڕی داعش بو نەک کەسایەتی و کورسی و سیاسی لە بەرژەوەندی هەرێم.
ئەمانە چەند نمونەیەکی سادە و ئاسایی بون باس لە سیاسەتی ئابوری سەربەخۆ و پەکخستنی پەرلەمان و دەرکردنی وەزیر و بڕیاری ریفراندۆم و ئەنجامدانی و گوێ نەگرتن لە دۆست و نەیار و نەخوێندنەوەی نامەی نوسراوی ئەمەریکاو … زۆر نمونەی تریش لێدەگەڕێم، کە هەر یەكێک لەمانە بەسە بۆ شیکردنەوەی ورد لەسەر فەرمانڕەواییکردنێکی سیاسیانە و هۆشمەندانە و خێڵەکی و هەڕەمەکیانە.
