چیا عەباس
لە گێژاوی دۆخی تێکچوی هەرێم دوای کارەساتەکانی 16ی ئۆکتۆبەر نەخشەی سیاسی بەجۆرێک شڵەقاوە کە هەر هەڵمەت و ئاراستە و بزوتنەوەیە وەک قارچکی بەهاران هەڵدەتۆقێت. سێ هێزی سەرەکی لە حکومەت کشاونەتەوە و دەسەڵاتی شکستخواردو بێباکانە زەرب و تەرحی ژمارەی وەزیرەکانی حزب و لەتێک دەکات. ئاراستەکانی دەرەوەی دەسەڵاتیش سەرگەرمانە سەرقاڵی چنینی دۆستایەتی و هاوپەیمانی و فرەکاری هاوبەشن، ئەمانە بەگشتی فشار لە سەر دەسەڵات زیاد دەکەن و بەرەی رێکخراوی نارەزاش بەرفراوانتر دەکەن.
بەبۆچونی خۆم زەمینەی ئەم هەڵتۆقین و چنینانە ئەوەندەی پەیوەندی بە هاوسەنگی هێزەوە هەیە ئەوەندە پەیوەندی بەپرسە بنەڕەتیەکانی ئەم ساتە وەختەوە نیە. کاتێک بۆ ئەم هەڵسەنگاندنە مێژو وردبکرێتەوە دەرئەنجامێک بەرچاو دەکەوێت کە کرۆکی ئەم هەڵمەتە نوێیانە بۆ هەڵلوشینی نارەزاییە تا لە پەنایدا پێگە و دەسەڵات مسۆگەر بکرێن.
لەم رەوشەدا جیاوازیەکانی نێوان ئاراستەکان ئەوەندە بەرچاو نین، هۆکارێکی بنەڕەتیش ئەوەیە زۆربەی هزر و کاراکتەرەکان زادەی یەک خوێندنگای کلاسیکی کوردایەتین، ئەویش: حسابی ورد و درشت بکە تا زەرەرمەند نەبیت و سود لە ناکۆکیەکانی نێوخۆ بکە و بانگەشەی جوانکردنی واقیع بکە و دەر و درواسێش لە خۆت زویر و تورە مەکە، چونکە لە دوا مەتافدا تۆ لە ناوچەیەکی کۆمپاکتی داخراودا گەمارۆ دراویت و ژیان و مانەوەشت پابەندە بەو راستیانەوە.
ئەو جیاوازیانەی هەشن تێکەڵاو و پەرش و بڵاون و بەهێڵێکی راشکاوی هزر و سیاسەت ناسنامەی تایبەتیان بەدەست نەهێناوە، بەسود وەرگرتن لە ئەزمونەکانی مێژو و خوێندنەوەی دۆخی ئێستا وا چاوەروان دەکرێت ئاراستە جیاکان لە دوریانی ئێستادا بەیەک نەگەن.
بانگەشەی خەست بۆ بەشێک لە چەمکە دێرینەکانی کوردایەتی، وەک یەکڕیزی و یەکگرتویی و یەک گوتاری، لەم سەردەمەشدا سازان و رێککەوتنی ستراتیژی و هاوپەیمانی و حوکمڕانی هاوبەش و چاکسازی، لە ماوەی دوا چارەکە سەدەدا نەیانتوانی زەمینەی پێویست بۆ دیدگا و گوتارێکی نیشتمانی و نەتەوەیی هاوبەش ساز بکەن، بەپێچەوانەوە هیچ کاتێک کورد لە باشور وەک ئێستا پەرتەوازە و دڵشکاو کەم ئومێد نەبوە.
بۆیە کاتێک بە مەنتیق و رەخنە و گلەیی و رێگە پیشاندان لە گەڵ ئەو ئەقڵیەتە سیاسیانەی لە دۆگما و دیماگۆگیدا غەرقبون مامەڵە دەکرێت هەروەک کوتانەوەی ئاسنی سارد وایە. ئەو زەمەنە بەسەرچوە تروسکاییەک ئومێد لەو جۆرە کاراکتەر و ئەقڵیەتانە بکرێت، ئومێدکردنیش لێیان یەکسانە بەراکردن بەدوای سەرابدا.
کاراکتەر و دەسەڵاتە دو دڵ و شکستخواردوەکان خاوەنی دیدێکی دیاریکراوی جێگیر نەبون و نین، لە روی سیاسیشەوە هەر رۆژە لەسەر پەتێک چانسی خۆیان تاقیکردۆتەوە، ناکۆکی و ململانێ سیاسیەکانی باشور بەپیتترین زەمینە بوە و لە سایەیدا راوی خۆیان لە ئاوی لێڵدا کردوە و دەیکەن.
لە دۆخی هەنوکەیی هەرێم نیەت و کرداری باش و خراپ بەدیدەکرێن، بەڵام بەرەی باش و خراپ لە یەکتر جیا نەکراونەتەوە، ئەوەی هەیە تیکەڵاویەکی بێ سەروبەرە لە مێژو، ئەو هێز و کاراکتەرانەی مێژو دروستی کردون، خۆ هەڵواسین بە مێژو و پشتکردنیش لێی، دەیان هزر و ئاراستەی ناکۆک و دژ بەیەکتر، گەلێک ئەزمونی دژایەتی و خوێنرشتن، تاقمێکی گەندەڵکار و پاشکۆکانیان، بەرەیەکی جەماوەری ستەم لێکراو و نارەزا، حوکمرانیەکی شکستخواردو، پرسی دیموکراسی ئیفلیج، ئابوریەکی دارماو….. لە سەروی ئەمانەشەوە غیابی سەروەری نیشتمانی و نەتەوەیی و تەحەکومکردنی زلهێزەکانی دنیا و ناوچەکە بە کوردستانەکەمان.
ئەستەمە ناسنامەی چاک و خراپ لە هەریسەیەکی لەو جۆرە بەرونی ببینرێت، چونکە فلتەری نیشتمانی و نەتەوەیی بۆ جیاکردنەوەی ناسنامەکان لێوان لێوە لە کون و کەلێن و شەقبون و بەدەستی خاوەنی خۆشیەوە نیە.
سەرەرای ئەم راستیە حاشاهەڵنەگرانە دەبینین چۆن بەرپرس و سەرکردەکان بەردەوام مێژو و سەروەریەکانیان کردۆتە قەڵغانێک، قەڵغانێک بۆ رەوادان بە کاری باش و خراپیان، قەڵغانێک لە سایەیدا عەیب و عارەکانیان شاردۆتەوە، بەزەبری ئەو قەڵغانەش دەیانەوێت ئێستا رابگرن و ئایندەشی پێ زەوت بکەن.
لە لاکەی تریشەوە هێشتا لێرە و لەوێ لە نێو گروپ و هەڵمەتە نیەت پاکەکاندا ئاراستەیەک هەیە چاویان دیمەنەکە و قوڵاییەکانی نابینێت. لە غیابی دیدگایەکی ورد داڕێژراودا تەنها دەرفەت دەستگرتنە بە ئەزمونەکانی ژیان و سیاسەت و خەبات لە مێژودا، تا بتوانن لە سایەیدا کەلێن و کەموکوریەکانیان داپۆشن.
سەیرە هەمو لایەنەکان مێژو بۆ مەرامی جیاوازی ئێستایان بەکاردەهێنن، بەڵام لە راستیدا دوای سەرابی تارماییەک کەوتون کە بەدەستی زۆربەی خاوەنەکانی لەتلەت بوە و کاڵبۆتەوە.
ئێستا کێشەی سەرەکی خەڵک لە گەڵ ئەو دۆخ و هەریسەیەدا لە گڤتوگۆ و مەنتیق و رەخنە و لێکتێگەیشتن و رێکەوتندا نەماوە، بەڵکو یەکلاییکردنەوەی پرسە بنەرەتیەکانە، کۆتایی هینانە بەو رەوشەی چەند ساڵێکە ئاسمانی بە هەوری رەش تەنیوە، راستکردنەوەی حوکمرانی ناشەفافی لێوان لێو لە فەساد و پر پێچوپەنایە. دەبێت شەرەکەمان، نەک تەنها بە دروشم و قسە بەڵکو بەکرداریش، بۆ بەها بەنرخەکان بێت، بۆ ئازادی و دادپەروەری و سەروەری یاسا و پرەنسیپەکانی دیموکراسیەت و مافەکانی هاوڵاتی و کەمایەتیەکان و سیستەمێکی حوکمرانی لە ئاستی ئەو ئەرکانەدا بێت.
بۆیە ناکرێت دەستەو وەسان چاوەروان بین، بەڵکو دەبێت پێش روداو بکەوین.
ئێستا لە هەمو کاتێک زیاتر ئەرکی بەرەی ناڕەزایە پرسەکان یەکلایی بکەنەوە، هاوکاتیش دەزانم ئەمە سەرکردەی بوێر و تیژبین و دەست و ویژدان پاک و بەئیرادەی پێویستە، نەک ئەوانەی لە سایەی تارمایی مێژودا تێڕامانیان بۆ ئایندە لە پێگە و دەسەڵاتی خۆیاندا دەبینن.
